فهمیدن مدارهای سری و موازی از اصول پایه ی برق، الکترونیک و کامپیوتر است. تفاوت مدارهای سری و موازی در چیست؟ هر یک از مدارهای سری و موازی دارای خصوصیات مخصوص خود هستند. اول از همه به سراغ مدارهای سری برویم
سری
در این دسته از مدارات، جریان الکتریکی تنها میتواند از یک مسیر عبور کند و در صورتی که هریک از باتری ها بسوزد یا خراب باشد و یا به هر دلیل قطع شود، جریان الکتریکی قطع میشود و در نتیجه تمامی باتری ها قطع میشوند.
تفاوت دیگر مدارهای سری و موازی در این است که، در مدارهای سری، ولتاژ تقسیم میشود اما جریان ثابت میماند اما در مدارات موازی ولتاژ ثابت است و جریان متفاوت.
به تصویر زیر دقت کنید تا معنای تقسیم ولتاژ در مدارهای سری را دریابید.
در تصویر بالا مشاهده میکنید (دو باتری ۶ ولت) که ۱۲ ولت، به دو بخش تقسیم شده. این تقسیم ولتاژ همیشه به صورت یکسان نیست اما مجموع ولتاژ تمامی قطعه ها، برابر با ولتاژ منبع میشود. در مدار بالا میتواند ولتاژ دو سر یک باتری ، برابر با ۵ ولت و باتری بعدی، برابر با ۷ ولت باشد. یا مثلا ۵٫۵ ولت و ۶٫۵ ولت. اما نکته اینجاست که ولتاژ منبع برابر میشود با مجموع این دو ولتاژ. یعنی ۱۲ ولت
این قضیه برای ۴ باتری ۱۲ ولت نیز صدق می کند.
موازی
در مدار بالا، ولتاژ دو سر هر باتری ۶ ولت (سمت راست، دو باتری ۶ ولتی) است اما جریان میتواند یکی یا متفاوت باشد. در مدارات موازی، همیشه ولتاژ، برابر است با ۶ ولت اما جریان هر قطعه با قطعه ی دیگر متفاوت است. در مدارات موازی، هر قطعه میتواند جریان متفاوتی از خود عبور دهد. برای مثال، اگر به جای دو باتری بالا، دو مصرف کننده ی الکتریکی دیگر را قرار دهیم، نتیجه جالب میشود.
فرض کنید به جای یکی از لامپ ها، یک بخاری برقی و به جای مصرف کننده ی دیگر، یک پنکه قرار دهیم. در این حالت، به دلیل مقاومت الکتریکی کمتر بخاری برقی، جریان بیشتری از بخاری عبور میکند تا از پنکه و در نتیجه، مصرف بخاری بیشتر است.
در این بخش بهتر است به سراغ معایب و مزایای هر یک از مدارهای سری و موازی برویم.
مزایا و معایب
از معایب مدارات سری این است اگر یک مصرف کننده بسوزد، جریان به کلی قطع میشود و تمامی مصرف کننده ها، از کار خواهند افتاد. اما مدارات سری یک مزیت بسیار جالب دارند و آن هم این است که به دلیل عبور جریان الکتریکی کمتر، مدارت، کمتر گرم میشود و در نتیجه نویز کمتری در مدار به وجود می آید.
همچنین در مدارهای سری به هردلیل ولتاژ ورودی افزایش یابد ، افزایش ولتاژ ببین همه قطعات تقسیم میشود و باعث افزایش عمر مدار می شود،
از مزایای مدارات موازی این است که اگر یک مصرف کننده بسوزد، برای سایر مصرف کننده ها مشکلی پیش نخواهد آمد اما عیب این مدار در این است که هر مصرف کننده به جریان مخصوص خود نیاز دارد. به همین علت است که مدارات موازی نویز بیشتری تولید میکنند.
هر یک از مدارت سری و موازی دارای خصوصیات خاص خود هستند و نمیتوان گفت کدام یک بهتر هستند. با توجه به مدار، باید انتخاب کنیم قطعات را به صورت سری وصل کنیم یا موازی.
امیواریم در این مقاله اطلاعات مفیدی درباره مدارات سری و موازی در اختیار شما گذاشته باشیم.
